Bepishtlik: Ayol bepushtligi

Hozirgi kunda oilada er-xotin
kamida 1 yil davomida muntazam
ravishda saqlanmay jinsiy aloqada
bo'la turib, homiladorlik yuz
bermasa, bepushtlik diagnozi
qo'yiladi.
Turmush qurilganiga 1 yil
bo'lmasdan davolanishni boshlash
noto'g'ri hisoblanadi. Chunki
statistik ma'lumotlarga ko'ra,
sog'lom juftlikda o'rtacha 8-12 oy
ichida tabiiy homiladorlik yuz
beradi. Bir yildan so'ng ham
homiladorlik yuz bermasa
, er-xotin birgalikda shifokorga
murojaat qilishlari lozim.
Odatda bepushtlikning sababi
turlicha bo'ladi va u bittagina
faktorga bog'liq bo'lmaydi.
Ko'pincha shifokorga murojaat
qilgan oilalarda bepushtlikning bir
necha shakli namoyon bo'ladi.
Ayol bepushtligi sabablari:
1. Bachadon yo'llaridagi patologik
o'zgarishlar
SABABI:
- salpingit kasalligi;
- kichik toz a'zolarining kasalliklari;
- endometrioz;
- kichik toz a'zolarida amalga
oshirilgan jarrohlik aralashuv
(abort, oldingi homiladorlik
natijasida ro'y bergan patologik
tug'ish jarayoni);
- infeksiya;
- tug'ma nuqsonlar;
- bachadondan xoli homiladorlik;
- bachadon yo'llarini jarrohlik yo'li
bilan bog'lanishi;
- appendiksning ayrim kasalliklari;
- gormonal buzulishlar.
2. Endokrinologik kasalliklar
- qalqonsimon bez kasalliklari;
- buyrak usti bezi kasalliklari;
- gipofiz kasalliklari;
- diabet
Endokrinologik kasalliklar ayol
organizmida gormonal buzulish
ro'y berishiga olib keladi. Voydodshou.Net saytidan olingan Buning
natijasida esa birinchi bolib
tuxumdoning normal funksiyasi
buziladi va hayz kelish sikli
o'zgaradi (juda sust yoki juda ko'p
qon kelishi, hayz kelishi muntazam
emasligi va hokazo) bu esa
homiladorlik asosi bo'lmish
ovulyatsiya yuz bermasligidan
dalolat beradi.
* Ushbu kasalliklarning har birini
alohida olganda bepushtlik sababi
bo'la olmaydi, lekin endokrin
kasalliklar bepushtlikka olib
keluvchi boshqa omillarga kuchli
ta'sir qiladi.
3. Endometrioz
Endometrioz bu bachadon shilliq
hujayralarining bachadondan
tashqariga tarqalishiga aytiladi.
Odatda endometrioz alomatlari
oddiy ginekologik ko'ruvda
aniqlanadi. Endometrioz darajasi 4
xil bo'lib, ular:
- minimal - 1-daraja;
- yengil - 2-daraja;
- me'yorda - 3-daraja;
- og'ir - 4-daraja.
Endometriozning og'ir shakli va
to'g'ri davolanmaganligi
bepushtlikka sabab bo'ladi.
4. Tuxumdon shishlari
Ushbu kasallikda tuxumdon
razmerlari kattalashgan bo'lib,
unda suyuqlikka to'lgan bir necha
shishlar paydo bo'ladi. Bu shishlar
ayol organizmida erkak
gormonlarining ko'payib
ketganligi natijasida vujudga
keladi.
Shishlar paydo bo'lganligini
birinchi bo'lib xayz yo'qligidan
bilsa bo'ladi. Undan tashqari
vaznning ortib ketishi ham
tuxumdon funksiyasi
buzulganligidan dalolat beradi.
5. Psixologik bepushtlik
Bepushtlikning bu shaklida ayol
tug'ish tizimida patologiyalar
mavjud bo'lmay, uning ongida
homiladorlik oldidan kuchli
qo'rquv bo'ladi. Bu qo'rquv
ayolning yoshligida bo'lgan
psixologik shikast natijasidir.
Ayrim ayolar ish joyini, go'zalligini,
yoshligini yo'qotishdan qo'rqib
o'zi bilmagan holda homilador
bo'lishiga to'sqinlik qiladi. Agar
shifokor tug'ish tizimini sog'lom
deb topsa, ayol psixoterapevtga
uchrashi lozim bo'ladi.
6. Bachadon kasalliklari
Bunda bachadonning tug'ma
nuqsonlari, bachadon shaklining
noto'g'riligi va bachadon
chandiqlari sabab bo'lishi
mumkin. Odatda bachadon to'g'ri
rivojlanmasligiga bolalikda
chalingan og'ir kasalliklar sabab
bo'lishi mumkin.
Bepushtlikning bu shakli juda
qiyin davolanadi, chunki
homiladorlik yuz bersa ham, uni
asrab qolish qiyin bo'ladi.
7. Qin suyuqligi faktori
Erkak spermatozoidi tuxum
hujayrasini urug'lantirishdan oldin
qin suyuqligidan o'tadi. Bu
suyuqlik sog'lom ayolda
spermatozoid bachadonga oson
va tez yetib boishini ta'minlasa,
ayrim ayolarda unga to'sqinlik
qiladi. Shunday holatda
homiladorlik yuz bermaydi, chunki
spermatozoid ayol organizmiga
tushishi bilan nobud bo'ladi. Bu
holat oson diagnostika qilinadi.
Buning uchun er-xotin jinsiy
aloqadan so'ng yuvinmay
shifoxonaga borib maxsus
analizlar topshiradilar. Agar
analiz natijasida qin suyuqligida
patologik o'zgarishlar mavjudligi
aniqlansa, u holda ayol dori
vositalari bilan davolanadi, agar
samarali bo'lmasa spermatozoid
bachadonga tashqaridan maxsus
apparat yordamida kiritiladi,
natijada homiladorlik yuz beradi.
8. Immunologik bepushtlik
Bepusht oilalarning 10% da
bepushtlikning ushbu shakli
namoyon bo'ladi.
Bunda:
- tuxumdon tuxum hujayralariga
qarshi antijismlar yaratadi
(antijismlar tuxum hujayralarini
nobud qiladi);
- ayol organizmi erkak
spermatazoidlariga qarshi
antijismlar yaratadi (antijismlar
aynan shu erkak
spermatozoidlarini nobud qiladi);
- ayol orgaznizmi hujayra
bo'linishiga qarshi antijismlar
yaratadi (hujayra bo'linmasa
urug'langan tuxumhujayrasi
rivojlanmay qoladi).
Ayrim oilalarda homiladorlik yuz
bersa ham, odatda homila
saqlanmay nobud bo'ladi.
Imunologik bepushtlik aniqlansa,
antijismlarni bosuvchi dori
vositalari qabul qilinadi va
davolanish davri bir necha oydan
bir necha yilgacha cho'zilishi
mumkin.
8. Bepushtlik sababi noaniq
Afsuski, ayrim oilalarda bir necha
tekshiruvlar o'tkazilib bepushtlik
sababi aniqlana olinmaydi. Bu
bepushtlikning eng og'ir shakli
hisoblanadi.
Ayol bepushtligi asosan dori
vositalari va jarrohlik yo'li bilan
davolanadi. Hozirgi kunda keng
tarqalgan laporoskopiya
(bachadon yo'llarini tozalash)
uslubi bepushtlikni davolashda
yaxshi natijalar ko'rsatmoqda.
Agar bir necha yil davomida
bepushtlik davolanib homiladorlik
yuz bermasa EKO (organizmdan
tashqarida urug'lantirish) yo'lidan
foydalaniladi.
Eng muhimi boshidanoq
bepushtlikning sababini aniq
aniqlash va uni to'g'ri davolash
kerak, shifokorning
mas'uliyatsizligi, davolash
uslubining noto'g'ri ekanligi
bepushtlik sababi mukamallashib
ketishiga olib kelishi mumkin.
Undan tashqari oilada farzand
bo'lmayotgani erkakka ham
bog'liq ekanligini, davolanish
uchun tekshiruvlarni er-xotin
birgalikda boshlash kerak
ekanligini unutmaslik lozim.